FABRİKALARDA YÜKSEK GERİLİM TRAFO SORUMLULUĞU NEDİR VE NEDEN ÖNEMLİDİR?

Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Tanımı

Fabrikalarda kullanılan yüksek gerilim sistemleri, enerji iletiminde kritik bir rol oynar. Bu sistemlerin güvenli, verimli ve mevzuata uygun şekilde işletilebilmesi için yüksek gerilim işletme sorumluluğu yasal olarak zorunlu tutulmuştur.

Yüksek gerilim işletme sorumluluğu, 1 kV ve üzeri gerilim seviyelerinde çalışan elektrik sistemlerinin, bir yetkili elektrik mühendisinin kontrolünde işletilmesini ifade eder. Bu sorumluluk, Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ve EMO (Elektrik Mühendisleri Odası) tarafından net bir şekilde tanımlanmıştır.

Yasal Zorunluluklar Nelerdir?

Türkiye’de yürürlükte olan mevzuata göre, aşağıdaki tesislerde yüksek gerilim işletme sorumluluğu zorunludur:

• Trafo merkezleri bulunan sanayi tesisleri

• OSB içerisindeki fabrika ve üretim alanları

• Güneş enerjisi santrali (GES) gibi yüksek güçlü üretim tesisleri

Yetkili bir elektrik mühendisi, her yıl EMO tarafından yetkilendirilmiş olmalı ve tesisle yazılı bir işletme sorumluluğu sözleşmesi yapmalıdır. Aksi durumda, işletme hem cezai yaptırımlarla karşılaşabilir hem de sigorta süreçlerinde sorunlar yaşanabilir.

Fabrikalarda Neden Bu Kadar Önemlidir?

Sanayi tesisleri genellikle yüksek enerji tüketimi ve yoğun ekipman kullanımıyla çalışır. Bu koşullarda yüksek gerilim sistemlerinde oluşabilecek en ufak bir aksaklık:

• Ciddi üretim kayıplarına

• Makine arızalarına

• İş güvenliği risklerine

• Can ve mal kaybına neden olabilir

  
  

Yüksek gerilim işletme sorumluluğu, bu riskleri minimize eder. Yetkili mühendisler sayesinde;

• Tesisin periyodik elektriksel kontrolleri yapılır

• Arıza öncesi erken uyarı sistemleri uygulanır

• Bakım ve onarım süreçleri düzenli hale getirilir

  
  

Bu sayede hem iş güvenliği sağlanır hem de işletmenin enerji sürekliliği garanti altına alınır.

Sorumluluk Kapsamına Neler Dahildir?

Hizmet Kapsamı	Açıklama
Trafo Kontrolleri	Yağ seviyesi, sıcaklık, kaçak ve ses analizleri
Topraklama Ölçümleri	Yılda en az 1 defa yapılması zorunlu
Koruma Rölesi Testleri	Röle ayarlarının denetlenmesi ve raporlanması
Enerji Kalitesi Analizi	Harmonik, reaktif güç ve enerji sürekliliği kontrolleri
Arıza Müdahale Desteği	Olağanüstü durumlarda yerinde mühendis desteği

İşletmeler İçin Avantajları

1. Yasal Uyum: Mevzuata tam uyum sağlanır.

2. Güvenli İşletme: Patlama, yangın ve elektriksel kazaların önüne geçilir.

3. Verimlilik: Enerji kayıpları azalır, üretim kesintileri minimize edilir.

4. Profesyonel Raporlama: Her ay/çeyrek dönem için teknik raporlar sunulur.

5. Sigorta Süreçleri: Olası bir arızada sigorta firmalarıyla süreç kolaylaşır.

   
   

GES (Güneş Enerjisi Santralleri) İçin de Geçerli mi?

Evet, yüksek gerilim işletme sorumluluğu sadece geleneksel fabrikalar veya endüstriyel tesisler için değil, aynı zamanda Güneş Enerjisi Santralleri (GES) için de yasal bir zorunluluktur. Özellikle büyük ölçekli çatı tipi GES projeleri veya arazi tipi santrallerde OG seviyesinde enerji üretimi gerçekleştiği için bu sistemlerin de yüksek gerilim kategorisine girdiği unutulmamalıdır.

Ayrıca GES sistemlerinde sıkça yaşanan sorunlardan bazıları, OG hücre arızaları, topraklama direnci bozuklukları, harmonik kaynaklı inverter hatalarıdır. Tüm bu sorunlar profesyonel bir işletme sorumlusu tarafından erken teşhis edilebilir ve önlenebilir.

Enerji Danışmanlık Hizmeti ile Entegre Nasıl Çalışır?

Sadece trafo kontrolleri değil, aynı zamanda enerji danışmanlığı hizmeti ile entegre bir yapı kurularak; işletmenin enerji verimliliği, ISO 50001 gibi enerji yönetim sistemlerine geçişi, karbon ayak izi hesaplamaları da yapılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Yüksek gerilim işletme sorumlusu kim olmalı?Yetkili bir Elektrik-Elektronik Mühendisi olmalı ve EMO’ya kayıtlı olmalıdır.

2. Hizmetin süresi ve periyodu nasıl belirlenir?

Genellikle yıllık sözleşme yapılır, kontroller ise aylık ya da çeyrek dönemlik olur.

3. Bu hizmetin maliyeti neye göre belirlenir?

Trafo gücü, saha büyüklüğü, sistem karmaşıklığı ve yıllık bakım kapsamına göre fiyatlandırılır.

4. Mevzuata uymazsak ne olur?

Denetimlerde ceza uygulanabilir. Ayrıca sigorta firmaları hasar ödemelerinde sorun çıkarabilir.

5. Tek bir mühendis tüm süreci yürütebilir mi?

Hayır, bazı durumlarda bir mühendis yetmez. Ekip bazlı destek gerekebilir.

6. GES sistemlerinde neden ayrıca kontrol gerekir?

GES panoları aşırı yükleme ve izolasyon arızalarına açıktır. Sürekli kontrol gerekir.

Sonuç: Enerji Sürekliliği ve Güvenliği İçin Profesyonel Sorumluluk Şart

Fabrikalarda yüksek gerilim trafo sorumluluğu, sadece bir zorunluluk değil; aynı zamanda işletmenin güvenliğini, verimliliğini ve yasal uyumluluğunu garanti altına alan kritik bir hizmettir.